Constructief ontwerp Stadskantoor Utrecht
13 oktober 2014: Het nieuwe stadskantoor van Utrecht ligt op een zeer complexe locatie: half boven de nieuwe openbaar vervoersterminal en het drukste treinstation van Nederland. Daarom wat extra aandacht voor de bijzondere constructie.
Constructief ontwerp Stadskantoor Utrecht van aangeslotene Zonneveld ingenieurs
De hoofddraagconstructie bestaat uit drie betonnen kernconstructies, een staalconstructie en constructieve stalen gevelvlakken en is op te delen in drie niveau’s:
niveau -3 t/m 5: parkeerkelder en onderbouw Noordtoren
niveau 6 t/m 12: maximale vloervelden
niveau 13 t/m 22: Noord- en Zuidtoren
De Noordtoren heeft kernen van beton, de Zuidtorenkernen zijn uitgevoerd in staal.
De overige constructie bestaat uit staal met kanaalplaat vloeren. Alleen met deze hechte staalconstructie was het mogelijk om de Zuidtoren boven het nieuwe station te bouwen. Verticale krachten van de Zuidtoren worden via meerdere parapluconstructies opgenomen, deze leiden de belastingen vanuit de grote vloervelden terug naar de steunpunten. De Zuidtoren staat op slechts vijf, 31m hoge stalen (HSS460) hoofdkolommen, waarvan de positie is afgestemd op drie gestapelde functies: kantoren, busterminal en de OV-terminal.
De stabiliteit wordt gehaald uit de betonkernen in de Noordtoren. Om de horizontale krachten naar de kernen te leiden is de gehele staalconstructie als een integraal ruimtevakwerk benaderd. Hierin vervullen de gevelkolommen ook een belangrijke rol. Door deze met diagonalen te verbinden zorgen ze voor de juiste verdeling van de krachten in de structuur. De diagonalen werken samen met de kernen, de kernen worden door de diagonalen als het ware afgetuigd, gelijk de mast van een zeilschip. De diagonalen zijn ook essentieel voor de afdracht van de verticale belasting. De overhangende gevels en de grote gevelopeningen verhinderen dat de belasting direct naar de fundering kan worden afgevoerd.
De entree van het gebouw bevindt zich in de Noordtoren. Op de onderste verdiepingen van de Noordtoren bevinden zich de publieke gebieden. Vanaf verdieping zes is er ruimte voor onder meer de kantoorfuncties. De stabiliteitsverbanden zijn in de gevel goed afleesbaar. Naast dit bijzondere lijnenspel in de gevels kenmerkt het ontwerp zich verder door een groot aantal vides en binnenruimten. Onder de Noordtoren bevindt zich de drielaagse parkeerkelder.
Om de constructie van het voorplein op het verhoogde maaiveld mogelijk te maken, zijn grote overspanningen nodig. Deze worden gerealiseerd door TT-platen te overspannen tussen in het werk gestorte betonnen kokerliggers die bijna 20 meter tussen de Noord- en Zuidtoren overspannen.
De gehele puiconstructie hangt aan de vakwerkbrug op de 6e verdieping.
Detaillering
De constructieve hoofdopzet van het gebouw bepaalt ook de detaillering. Omdat de krachten groot zijn en doordat de knoopverbindingen binnen de standaard kunststoffen gevelelementen moeten passen, is 'traditionele' detaillering onvoldoende. Gekozen is voor het principe van stapelen van de kolommen: hierbij zijn de staalprofielen 100% nauwkeurig gevlakt en koud op elkaar gestapeld. De profielen zijn onderling verbonden met lijf- en flensplaten. Voordeel van deze detaillering is dat ten gunste van de verbindingen fors bespaard wordt op het laswerk.
De zwaarbelaste kolommen zijn uitgevoerd in de staalkwaliteit S460M. Ook op andere posities waar de krachten erg groot zijn is voor S460M gekozen, omdat deze hoge sterktestaalkwaliteit het mogelijk maakt om toch binnen de standaard bouwkundige maatvoering te blijven.
Gevel
De gevel van 17.650 m2 bestaat uit ruim 800 prefab gevelelementen, met extra specials voor de hoeken en .andere passtukken en volgen het 'willekeur ig' patroon van de diagonalen. Daartoe zijn vele mallen gemaakt met sparingen en inpassingen voor de bevestigingen aan de omringende constructie. De constructie bestaat uit 7.000 ton staal (meer dan de Eiffeltoren) en is bekleed met beglaasde metershoge composietelementen die tevens de binnenwand vormen.
Stadskantoor Utrecht is het centrale punt voor vrijwel alle gemeentelijke diensten. Het is onderdeel van het grootschalige project CU2030 dat 'het stationsgebied een ontmoetingsplek maakt voor iedereen die wil reizen, winkelen, wonen, werken en ontspannen in het hart van Nederland '.
tijdspad
April 2011: start bouw, inrichten bouwput.
Mei 2014: oplevering
Oktober 2014: inhuizing gemeente Utrecht
Opdracht NS Stations en Gemeente Utrecht
Ontwerp Architectuur Kraaijvanger ism Christian Muller Architects
Constructief ontwerp Zonneveld ingenieurs
Geveladvies, bouwfysica, brandveiligheid DGMR
Info Harm Hoorn Zonneveld ingenieurs